بررسی احکام فقهی «لهو ولعب» و مصادیق آن

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث ،مدرسه عالی فقه و قرآن ،مجتمع آموزش عالی خواهران ، نمایندگی استان خراسان، جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران

2 گروه حقوق جزا و جرم شناسی ،مدرسه عالی علوم انسانی،مجتمع آموزش عالی خواهران ، نمایندگی استان خراسان، جامعه المصطفی العالمیه، افغانستان.

چکیده

«لهو و لعب» از اموری هستند که حقیقتی ندارند و انسان را دچار غفلت از یاد خدا و حیات اخروی می‌کنند. نمونه‌هایی از مصادیق آن، دو عمل نزدیک و شبیه به همِ موسیقی و غنا و شطرنج است. آنچه در این نوشتار به آن پرداخته شده است پژوهشی پیرامون لهو، لعب، مصادیق و اثرات آنها بر جسم و روان انسان است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای است.  بر اساس یافته‌های این تحقیق و بررسی آیات و روایات می‌توان نتیجه گرفت که غنا، موسیقی و شطرنج که در قرآن از آنها به «لهو الحدیث»، «قول زور» و «لغو» نام برده شده است، حرام‌اند و روایات فراوانی نیز مؤید این مطلب می‌باشد. مراجعه به دیدگاه مراجع عظام تقلید معاصر نیز نشان می‌دهد که ایشان فی الجمله نواختن و گوش دادن به آلات موسیقی و خرید و فروش آلات آن و بازی با آلات قمار از جمله بازی با شطرنج را حرام اعلام کرده‌اند.   

کلیدواژه‌ها


  1. ü     قرآن کریم

    1. ابن اثیر، مجد الدین، النهایه، قم، مؤسسه اسماعلیان، بی تا .
    2. ابن بابویه، محمد بن علی، خصال، قم، مکتبة العلامه، 1415 .
    3. اصفهانی، راغب، فرهنگ قرآنی راغب، ترجمه جهان گیر ولدبیگی، بی جا، آراس، 1389 .
    4. اصفهانی، راغب، مفردات الفاظ قرآنکریم، بی جا، طلیعه نور، 427 ق .
    5. انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1422 ق .
    6. بهجت، محمد تقی، توضیح المائل، قم، شفق، 1379 .
    7. تبریزی، میرزا جواد، استفتائات، قم، سرور، 1378 .
    8. تبریزی، میرزا جواد، صراة النجاه، قم، دارالاعتصام، 1417 .
    9. التوسیر کانی، محمد نبی، لئالی الاخبار، قم، مکتبة العلامه، 1415 ق .
    10. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران، مکتبة الاسلامیه، 1382 .
    11. حسینی، علی، الموسیقی، قم،موسسه مطبوعاتی اسماعلیان، 1413 .
    12. حسینی، مجتبی، احکام موسیقی، قمف دفتر نشر معارف، 1385،
    13. حسینی، محمد تقی، غنا در آینه شفاف اهل بیت، قم، انتشارات استاد مطهری، 1382 .
    14. حسینی، محمد، فرهنگ لغت و اصطلاحات فقهی عربی به فاسی، تهران، انتشارات صدا و سیما،1382 .
    15. خامنه ای، سید علی، اجوبة الاستفتائات، تهران، الهدی، 1381 .
    16. خراسانی، محمد هاشم، منتخب التواریخ، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، 1352 .
    17. خمینی، روح الله، صحیفه نور، تهران، سازمان اتشارات، بی تا،
    18. خمینی، روح الله، مکاسب محرمه، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر تراث الخمینی، 1381 .
    19. خوروش، حسین عبد اللهی، تاثیر موسیقی بر اعصاب و روان، بی جا، پادران اصفهان، 1387 .
    20. خویی، ابو القاسم، مصباح الفقاهه، قم، انصاریان، 1417 .
    21. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، بی جا، دانشگاه تهران، 1377 .
    22. دیلمی، سلّار، المراسم، بیروت، مرسسه فقه الشیعه، 1410 ق .
    23. رمزی، سعید، راز شطرنج، بی جا، یوسف فاطمه ع ، 1385 .
    24. ریچارد، ریبرت، شطرنج را از پایه بیاموزید، ترجمه قربان سیق پور و محمد رفیع پور، تهران، نشر ترمه، 1375 .
    25. سبزواری، محمد، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت، دارالتعارف، بی تا .
    26. شریف لاهیجی، بهاءالدین، تفسیر شریف لاهیجی، مؤسسه مطبوعاتی علمی، 1390 .
    27. صافی گلپایگانی، لطف الله، جامع الاحکام، قم، حضرت معصومه، 1378 .
    28. صدوق، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، تهران، نشر جهان، 1383 .
    29. طباطبائی، حسین، جامع احادیث شیعه، قم، بی نا، 1383 .
    30. طباطبائی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1363 .
    31. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر، 1372 .
    32. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دارالثقافه، بی تا .
    33. طوسی، محمد بن حسن، التبیان، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، بی تا .
    34. ظاهری، مهدی، سلامتی و طول عمر دراحکام اسلام، قم، انتشارات گلهای بهشت، 1386 .
    35. عاملی، زین الدین علی بن احمد، روضة البهیه، قم دفتر انتشارات اسلامی، 1410 ق .
    36. عزیز، نقدی وند، شطرنج از دیدگاه تاریخ و ادبیات، تهران، انتشارات کلیدر، 1381 .
    37. فارابی، محمد بن طرخان، الموسیقی کبیر، مصر، دارالکتاب العربی، بی نا، بی تا .
    38. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، 409 ث .
    39. فیض مشکینی، علی اکبر نصایح، ترجمه آیت الله احمد جنتی، تهران، مکتبة الاسلامیه، 1382 .
    40. قدوسی زاده، حسن، نکته های ناب، بی جا، دفتر نشر معارف، 1385 .
    41. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمیریال نجف، مکتبة الهدی، 1363 .
    42. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، قم، مؤسسه انصاریان، 1384 .
    43. لنکرانی، محمد فاضل، جامع المسائل، قم، مهر، 1379 .
    44. متقی، علی بن حسام الدین، کنز العمال، بیروت، مؤسسه الرساله، 1409 ق .
    45. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، بی تا .
    46. مجلسی، محمد تقی، روضة المتقین، بی جا، بنیاد اسلامس فرهنگی کوشانپور، بی تا .
    47. محمد بن نعمان، شیخ مفید، مقنعه، بی جا، دارالطباعه، 1274 ق .
    48. معلوف، لویس، فرهنگ المنجد، ترجمه محمد بندر ریگی، تهران، انتشارات ایران، 1374 .
    49. معین، محمد، فرهنگ معین، تهران، نشر ثامن، 1386 .
    50. مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، قم، مؤسسه آل البیت، 1385 .
    51. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب، 1374 .
    52. میبدی، ابوالفضل، کشف الاسرار، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1361 .
    53. نوابی، عبد الحسین، سیر شطرنج ایران در جهان، تهران، انتشارات شباویز، 1378 .
    54. نوری، حسین، توضیح المسائل، بی جا، مؤسسه مهدی موعود، 1378 .
    55. نوری، محمد اسماعیل، موسیقی و غنا از دیدگاه اسلام، قم، مؤسسه بوستان کتاب، 1385 .