تبیین اعتقادی،اخلاقی، فقهی؛ تعقل

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

گروه کلام اسلامی، مدرسه عالی علوم انسانی، مجتمع آموزش عالی خواهران، نمایندگی استان خراسان، جامعه المصطفی العالمیه، افغانستان.

چکیده

اهمیت تعقل در زندگی آدمی تا بدان جاست که از آن به عنوان وجه تمایز اصلی انسان و سایر جانداران نام می‌برند. در واقع آنچه انسان را از سایر موجودات متمایز می‌سازد توانایی عظیم قدرت تعقل اوست.
عقل به معنای فهم، درک، معرفت و به نیرویی که آماده قبول علم است، بیان شده است.
بهترین  شناخت انسان؛ از عقل است. که انسان بوسیله آن، ادراک می کند، می فهمد، استدلال می کند وبه حقایقی دست پیدا می کند.
سه کارکرد برای عقل ذکرشده است؛ عقل نظری راجع به هست ها و نیست ها بحث می کند و در صدد کشف حقایق نظری و شناخت واقعیات است. مهمترین بخش کارکرد نظری عقل، در سه حوزه خدا شناسی، انسان شناسی و جهان شناسی مطرح است.
کارکرد عقل عملی این است که انسان در شیوه برخورد با دیگران؛ عاقلانه رفتار نماید.
عقل ابزاری؛ در خدمت عقل نظری و عقل عملی قرارمی گیرد.
نقطه ی تلاقی؛ اعتقادات، اخلاقیات و رفتارها در هر سه کارکرد تجلی یافته و انسان را به هدف خلقت می رساند.

کلیدواژه‌ها


-ترجمه مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏،طبرسی،ناشر: انتشارات فراهانى،‏تهران‏، 1360.
2- ترجمه تفسیر المیزان‏،موسوى همدانى سید محمد باقر،ناشر: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1374.
3- تفسیر نمونه‏،مکارم شیرازى ناصر،‏ناشر: دار الکتب الإسلامیة،تهران‏، 1374.
4- روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه،مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى‏،ناشر: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور،قم‏، 1406 ق‏.
5- کافی،کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏،ناشر: دار الحدیث‏،قم‏، ق 1429.
6- مصباح الشریعة،جعفربن محمد علیه السلام، امام ششم علیه السلام‏،ناشر: اعلمى‏،بیروت‏، 1400 ق‏.
7-اخلاق،عبدالله شبر، مترجم/محمد رضا جباران،ناشر:انتشارات هجرت،قم،1380.
8-دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، خرمشاهی، تهران، انتشارات دوستان، سال 1377.
9-المفردات فی غریب القرآن‏،راغب اصفهانى حسین بن محمد، دمشق بیروت‏،ناشر: دارالعلم الدار الشامیة، 1412 ق.‏
10-التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مصطفوی، تهران، 1360.
11- قاموس قرآن، قرشی ، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، سال 1371.
12- اصول فقه دانشگاهی، شب خیز محمدرضا،ناشر:کتاب آوا،1396.       
منابع دیگربرای مطالعه
1-عقل و عاقل "از دیدگاه قرآن و سنت"،آذریان، کیومرث،تهران،ناشر:فواد،1373.
2- عقل و سرنوشت،مترلینگ، موریس، مترجم: مهتدی، علی‌اکبر،طهران، ناشر:         کتابفروشی مهر، 1324.
3-نگاهی دوباره به تربیت اسلامی،خسروباقری،تهران،انتشارات مدرسه،1391.
4-درآمدی برتعلیم وتربیت اسلامی(2)؛اهداف تربیت ازدیدگاه اسلام،زیرنظرعلیرضا اعرافی،تهران،انتشارات سمت،1387.
5-‎ تفسیرقرآن مهر،محمدعلی رضایی اصفهانی وجمعی ازپژوهشگران قرآن،انتشارات:عصرظهور،قم1289.